In Nederland zijn er twee hoofdroutes voor slachtoffers van seksueel geweld om schadevergoeding te eisen: via het strafproces (‘schadevergoeding van de dader’) en/of via het Schadefonds Geweldsmisdrijven (‘schadevergoeding van de overheid’).

Het claimen van een schadevergoeding via een civiel procedure is ook een optie, maar deze route wordt nauwelijks gebruikt. Die brengt onder meer de noodzaak mee om te voldoen aan de vereiste bewijslast, om u zich laten bijstaan door een advocaat, en bij een toegewezen schadevergoeding moet u die zelf zien te incasseren bij de dader. Per saldo is de civiele route vaak simpelweg te duur, tijdrovend en belastend voor particulieren, zoals de slachtoffers van (seksueel) geweld. En niet in de laatste plaats: vaak hebben plegers van geweldsmisdrijven vaak niet de financiële middelen om schadevergoeding te betalen of om te voldoen aan een vonnis dat hen daartoe opdraagt, en de voorschotregeling van het Centraal Justitieel Incasso Bureau (die in het strafrecht garant staat voor betaling) is niet van toepassing in het civiele recht.

Politie en het Openbaar Ministerie hebben de plicht om slachtoffers te informeren over hun mogelijkheden om schadevergoeding te krijgen (artikel 51ab lid 1 Wetboek van Strafvordering).

De meest gebruikelijke manier om schadevergoeding te vorderen is van de dader via het strafproces. Het slachtoffer moet zich als (civiele) partij voegen in het strafproces (voegingsprocedure benadeelde partij). Een slachtoffer kan alleen schadevergoeding claimen in het strafproces als de dader is opgepakt en wordt vervolgd. Het slachtoffer moet de door het misdrijf geleden schade onderbouwen. De rechtbank kan op basis van de onderbouwing schadevergoeding toekennen aan het slachtoffer als onderdeel van de sancties tegen de dader.

Sinds de jaren zeventig hebben slachtoffers de mogelijkheid om schadevergoeding te krijgen van de overheid. De regeling is gebaseerd op de opvatting dat de overheid niet alleen de verantwoordelijkheid moet nemen voor de rehabilitatie van de dader, maar ook voor die van slachtoffers. De overheid heeft de plicht om burgers te beschermen tegen criminaliteit en slachtofferschap voorkomen. Schadevergoeding van de overheid is symbolisch, als erkenning van het slachtofferschap, vanuit maatschappelijke solidariteit.

De organisatie die zich in Nederland bezighoudt met schadevergoeding van de overheid is het Schadefonds Geweldsmisdrijven, https://www.schadefonds.nl/english-information/ ). Het is een onafhankelijke organisatie, die valt onder het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

In the Netherlands, there are two main routes for victims of a sexual violence to claim compensation: via the criminal trial (‘offender compensation’) and/or via the state (‘state compensation’).

Claiming compensation via a civil trial is also an option, but this route is hardly used. It entails, among other things, meeting the required burden of proof, the necessity of legal representation, and the necessity of private enforcement of the decision, and is often simply too expensive, time consuming and burdensome for private citizens such as the victims of violent crime to be a feasible route to compensation. Last but not least: perpetrators of violent crime often do not have the financial means to pay compensation or to comply with a judgment ordering them to do so.

Law enforcement authorities and the Public Prosecution Service have a duty to inform victims of their possibilities to obtain compensation (article 51ab sub 1 Code of Criminal Procedure).

The most common route to claim compensation is from the offender via the criminal trial (aka offender compensation). The victim has to join the criminal proceedings as a (civil) party, which is called an adhesion procedure. The victim has to substantiate the damages suffered from the crime. This is of course only possible when the perpetrator(s) is identified, caught and prosecuted. The court awards the compensation as part of the sanctions against the perpetrator.

State compensation schemes emerged in the seventies based on the view that the state should take responsibility not only for an offender’s rehabilitation, but also for that of crime victims. The state has a duty to protect citizens from crime or to prevent conditions that cause victimisation. Payments are made in recognition of a sense of public sympathy and of social solidarity with a victim

In the Netherlands, the organisation handling state compensation is the Violent Offences Compensation Fund (Schadefonds Geweldsmisdrijven, https://www.schadefonds.nl/english-information/ ), an independent organisation, which has to report back to the Ministry of Justice.